امام کاظم (ع) جلوه رحمانیت خداوند

ما شیعیان باور داریم که فقط از طریق اهل‌بیت عصمت و طهارت می‌توان خداشناس شد؛ زیرا خودشان فرمودند: «بِنَا عُبِدَ اللَّهُ وَ بِنَا عُرِفَ اللَّهُ وَ بِنَا وُحِّدَ اللَّهُ‏»؛[1] «به واسطه ما اهل‌بیت است که خدا بندگی می‌شود و به واسطه ما اهل‌بیت است که خدا شناخته می‌شود و به واسطه ما اهل‌بیت است که خدا یگانه دانسته می‌شود».

اهل‌بیت علیهم‌السلام به پیروان خویش توصیه کرده‌اند که مقام خداوندی را از آنها نفی کنند و هر چه خواستند به آنها نسبت دهند،[2] چرا اینگونه نباشد؟ در حالی‌که اهل‌بیت علیهم‌السلام معدن مقام‌ها و صفات الهی خطاب شده‌اند.[3]

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خدا، بخشندگی و مهربان بودن است که مسلمانان هر روز خدای خود را با صفت «رحمت» ندا می‌زنند، بی‌تردید نمایندگان معصوم خدا در میان مردم نیز همین ویژگی را دارند که خطاب به آنها می‌گوییم: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ يَا أَهْلَ بَيْتِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعَ الرِّسَالَةِ وَ مَعْدِنَ الرَّحْمَةِ»؛[4] «سلام و درود بر شما خاندان پیامبری و جایگاه رسالت و معدن انبوه رحمت و مهربانی».

امام کاظم علیه‌السلام، هفتمین خورشید تابنده آسمان امامت و ولایت نیز مانند پدران خویش، مصداق و نمونه عینی و خارجی ویژگی رحمت و مهربانی خدا در میان مردم بود. قلم‌ها از بیان این همه شفقت و مهربانی ناتوان است.

پیش از تبعید امام کاظم علیه‌السلام به بغداد، ایشان در مدینه به‌سر می‌بردند. هر چند خلافت ظاهری از ایشان غصب شده بود، اما مقام امامت به حکمرانی منحصر نیست. امامان معصوم علیهم‌السلام نه فقط برای شیعیان؛ بلکه رحمت و مهربانی خود را از غیر مسلمانان دریغ نمی‌کردند. امام موسی‌بن‌جعفر علیهماالسلام در مدینه و شب‌هنگام، به وضعیت فقرای شهر رسیدگی می‌کردند و به آنان غذا می‌رساندند. جالب آنکه هیچ‌کدام از فقیران نمی‌دانستند که این کمک‌ها از سوی چه کسی به آنها می‌رسد.[5]

امام کاظم علیه‌السلام خود را سپر بلای شیعیان قرار می‌دهد؛‌ زیرا شیعیان در زمان آن امام همام، دچار سستی و لغزش در عبادت می‌شوند و باید مورد تنبیه قرار می‌گرفتند، اما باب الحوائج موسی‌بن‌جعفر علیهما‌السلام از خداوند درخواست می‌کند که به جای نزول بلا بر سر شیعیان، ایشان را به زندان حاکمان ظلم و جور مبتلا کند.[6]

امام مهربانی‌ها حتی در زندان نیز به فکر اهالی زندان بود؛ آنگاه که به اذن خداوند از آسمان برای امام موسی کاظم علیه‌السلام غذای بهشتی فرو می‌آمد، دیگر زندانیان را نیز از آن بهره‌مند می‌ساخت.[7]

اما ظالمان و ستم‌پیشگان نتوانستند آن وجود نورانی را بشناسند و در نهایت امام مهربانی‌ها و باب الحوائج علیه‌السلام را با زهر جفا به شهادت رساندند.

پی‌نوشت:
[1]. صفار، محمد، بصائر الدرجات، ج‏1، ص64، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
[2]. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج25، ص279، دار إحياء التراث العربي‏.
[3]. طوسی، محمد، مصباح المتهجد، ج‏2، ص803، مؤسسة فقه الشيعة.
[4]. صدوق، محمد، من لایحضره الفقیه، ج2، ص610، جامعه مدرسین.
[5]. ابن‌شهرآشوب، المناقب، ج4، ص318، علامه.
[6]. کلینی، محمد، کافی، ج1، ص260، اسلامیة.
[7]. طبری، محمد، دلائل الامامة، ص321، بعثت.