خداشناسی

به طور کلی حیات دنیوی انسان‌ها پر از فراز و نشیب است و مملو از آسانی و سختی و پستی و بلندی و تغییر و تحول است و هیچ وقت این حیات کوتاه مدت به صورت یکنواخت و دائمی نیست. در این حیات کوتاه مدت انسان‌ها به بلایا و مصائبی گرفتار می‌آیند که در نگاه اول اینگونه به نظر می‌رسد که تمامی این بلایا و مصائب معلول علل مادی هستند، در صورتی که هرگز اینگونه نیست، چرا که تمامی این بلایا و مصائب علل گوناگونی دارند که علت مادی تنها بخشی از آن را تشکیل می‌دهد. 

تقرب به درگاه خداوند متعال به معنی این تقربی که در کالبد جسمانی ما لحاظ شده است یعنی همان نزدیکی از نظر زمان یا از نظر مکان به سمت چیزی نیست، چرا که خداوند متعال نیازی به این نزدیکی لحاظ شده در کالبد جسمانی ما ندارد چون ذات مقدس او بر تمامی مخلوقات احاطه وجودی دارد، بنابراین هیچ موجودی از خداوند متعال دور نیست که نیاز به نزدیکی فیزیکی با او داشته باشد. در این مطلب به واکاوی مفهوم تقرب به سوی خداوند متعال می‌پردازیم. 

یکی از مهمترین خاستگاه‌های فطری همه انسان‌ها که خداوند متعال این مورد بسیار مهم را در ذات انسان‌ها نهادینه کرده است، دوست داشتن خداوند متعال است، بنابراین این خاستگاه به عنوان یکی از مهم‌ترین خاستگاه‌ها در وجود انسان به صورت بالقوه وجود دارد که برای فعلیت بخشیدن به آن باید از طُرُق خاصی که در آموزه‌های اسلامی وجود دارد اقدام کنیم. 

اساس حیات دنیوی انسان‌ها بر مبنای آزمایشاتی است که خداوند متعال با گوناگون بودن این آزمایش‌ها انسان‌ها را برای حیات اخرویشان مورد سنجش قرار می‌دهد. بنابراین آن چیزی که باید به آن توجه کرد این است که آزمایشات الهی همگانی است و هیچ انسانی در این دنیا فارغ از این آزمایشات نیست. 

شاید در وهله اول با خود اینگونه بگوییم که برای معرفت و شناخت خداوند متعال از عقل خود کمک می‌گیریم و یا اینکه از طریق دعوت پیامبران و معصومین علیهم السلام و یا از آن خاستگاه فطری که خداوند متعال در فطرت انسان قرار داده است پی به وجود خدا می‌بریم اما باید این را بدانیم که معرفت و شناخت پیدا کردن واقعی به خداوند متعال تنها به وسیله و به عنایت خود او محقق می‌شود. در این مطلب به تفصیل این مبحث می‌پردازیم. 

یکی از سوالاتی که ذهن ما را ممکن است درگیر کند این است که چرا خداوند متعال در بعضی از آیات قرآن کریم خود را با صفاتی معرفی کرده است که این صفات دال بر خشم و انتقام و غضب او دارند؟ 

ممکن است برای ما سوال پیش بیاید که چرا خداوند متعال به بعضی از انسان‌ها ثروت و نعمت‌های بسیاری را عطا کرده است اما برخی دیگر از انسان‌ها در فقر و تنگدستی زندگی می‌کنند؟ کثرت همین سوال‌ها در ذهن ممکن است انسان را به جایی برساند که از رحمت و عدالت خداوند متعال ناامید شود، در این مطلب، شکاف و تضاد طبقاتی میان انسان‌ها را واکاوی می‌کنیم. 

اگر انسان بخواهد به خداوند متعال ایمان بیاورد، در ابتدا باید به وجود مقدس خداوند متعال علم پیدا کند و او را با تمام وجودش بشناسد. 

خداوند متعال جایگاه والایی به انسان عطا کرده است است به گونه‌ای که تمامی مخلوقات و موجودات روی کره زمین را در تسخیر وی قرار داده است و به انسان برخلاف سایر موجودات قوه عقل و اختیار را نیز عطا کرده است که این دو از نعمت‌های بسیار والایی هستند که به موجودات دیگر عطا نکرده است، اما چه چیزهایی موجب شده است که خداوند متعال این نعمت بسیار بزرگ را به انسان عطا کند که او را از سایر موجودات متمایز سازد؟ 

یکی از سوالات مکرر مردم این است که چرا خدا انسان را خلق کرد تا در نهایت به جهنم برود؟ در پاسخ باید گفت که طرح این سوال از اساس غلط است و از نگاه غلط به خدا و هدفِ خلقت ناشی شده است.

مصائب و بلاهایی که به وجود می‌آیند، علاوه بر اینکه جنبه آزمودن انسان‌ها توسط خداوند متعال را دارند، دستخوش عواملی هستند که خودِ انسان‌ها نیز در آن دخیل هستند که به واکاوی و بیان آن عوامل می‌پردازیم. 

بسیاری از پیامدهای ناگواری که برای انسان‌ها به وقوع می‌پیوندند، در عین حال که امکان این هست که ماحصل سوء عملکردهای انسان‌ها باشند، از مصادیق بسیار مهم آزمون‌های الهی هستند.