چکیده: پیروی از امامان همام و تلاش برای گسترش مکتب تشیع می‌تواند فرد را به جایی برساند که زیارت او با زیارت ارباب و مولایش فرقی نداشته باشد و تحفه‌ای برای عاشقان اهل بیت در نقاط مختلف جهان قرار گیرد.
از مشهدالرضا و قم مقدسه که بگذریم؛ نقاط نورانی زیادی را در ایران اسلامی می‌یابیم که ما را به یاد اهل بیت می‌اندازد و دلهای ما را خدایی و خدایی تر می‌کند. در این بین نیز برخی از امامزادگاه دارای شأن و جلالی عظیم هستند. جلالتی که نشان از قرب به پروردگار عالم دارد. حضرت عبدالعظیم حسنی نیز از آن بزرگان است. امامزاده‌ای که به تنهایی می‌تواند منشاء نورانیت یک ملت باشد. بزرگی از تبار هجرت و تبلیغ، جهد و اجتهاد و البته عشق و بصیرت.
حضرت عبدالعظیم با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌رسد[1]. عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن حسن بن علی بن ابی‌طالب نیاکان حضرت عبدالعظیم است. در نگاهی گذرا به این خاندان دو ویژگی برجسته وجود دارد: یکی مبارزه با استکبار و ظلم ستیزی و دیگری بزرگ‌منشی و کرامت نفس.[2]
در برخی منابع پنجشنبه چهارم ربیع‌الثانی 173 هـ ق به عنوان تاریخ ولادت ایشان ذکر شده است. محل تولد ایشان در خانه جدّش امام مجتبی علیه‌السلام گزارش شده است.[3]
آنچه این امامزاده را برجسته نموده است؛ ثواب بی‌نظیر زیارت وی است. که نشان از شأن والای او دارد. شیخ صدوق ، از یکی از اهالی ری به نام محمّد بن یحیی عطّار نقل کرده که وقتی خدمت امام هادی علیه السّلام رسید؛ امام به او فرمود: «کجا بودی ؟» و در جواب عرض می‌کند: حسین بن علی علیه السّلام را زیارت کردم . امام هادی علیه السّلام می‌فرمایند:
أما إنّک لَو زُرتَ قَبرَ عَبدِالعَظیمِ عِندَکُم کُنتَ کَمَن زارَ الحُسَینَ بنَ عَلِیٍّ علیه السّلام .[4]
بدان که اگر قبر عبدالعظیم را در شهر خودتان زیارت کنی، مانند کسی هستی که حسین بن علی علیه السّلام را زیارت کرده باشد .
زیارت عبدالعظیم و برابری با زیارت امام حسین علیه‌السلام بزرگترین نشانه بر جلالت مقام معنوی و توحیدی جناب عبدالعظیم است؛ چرا که زیارت امام حسین دارای فضیلت, آثار و برکاتی چون: آمرزش گناهان، طول عمر و زیاد شدن رزق و برخورداری از شفاعت و حتی پاداشی برابر با هزار حج و عمره دارد.[5]
اما چرا؟
هرچند حکمت و علت پاداش عظیم زیارت حضرت عبدالعظیم برای ما ناشناخته است؛ اما راز و رمز آن را در مقام والای ایشان و فضایل او می‌توان جستجو کرد. خصوصیاتی که سبب آن شد تا نور و عطر حسینی از مرقد مطهرش منتشر گردد. حضرت عبدالعظیم از یاران با وفا و با بصیرت پنج امام است. خدمت به امام موسی کاظم، امام رضا، امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری علیهم‌السلام و نقل روایت از امام رضا و امام جواد علیهماسلام‌الله و ارجاع مردم توسط ائمه به ایشان بیانگر قدرت علمی ـ اعتقادی اوست. امام دهم شیعیان در سفارشی به ابو حماد می‌فرمایند: ای ابو حماد! هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه ات برای تو مشکل شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان.[6] این تعبیر، به روشنی بیان می‌کند که حضرت عبدالعظیم در عصر خویش، مجتهدی توانمند بوده که براساس اصول و قواعد مکتب اهل‌بیت، می توانسته دیدگاه های اسلام ناب را در زمینه های مختلف اعتقادی و عملی، استخراج کند و به پرسش های مردم پاسخ گوید. البته سید الکریم صاحب تألیفاتی نیز بوده است.[7] بنا به توصیف صاحب‌بن عباد، ایشان راوی روایات زیاد، خدا ترس و دینداری حقیقی، عابدی مشهور به امانت و صداقت بوده است. [8]
سابقه مبارزاتی خاندان ایشان و شخصیت جهادی و ارتباط عمیقشان با خاندان رسالت سبب آن شد که حکومت بنی عباس او را تحت تعقیب قرار دهد و از این رو، انتخاب زندگی مخفیانه و مسافرت به صورت ناشناس را بر می‌گزیند و حاصل آن اقامت در شهرری و محله "سکه‌الموالی" می‌گردد. چندی که از سکونت ایشان در ری می‌گذرد مقام و سابقه علمی ایشان برای شیعیان روشن گردیده و مورد رجوع شیعیان واقع می‌گردند و چه بسا این رفت و آمدها سبب مسموم ساختن ایشان و شهادت این سید حسنی به دست ظالمان بنی‌عباس گردیده باشد.
آری خدمت همراه با عشق و معرفت به خاندان عصمت و طهارت و همچنین پیروی از این امامان همام و تلاش برای گسترش مکتب تشیع یک فرد را می‌تواند به جایی برساند که زیارت او با زیارت ارباب و مولایش فرقی نداشته باشد و تحفه‌ای برای عاشقان اهل بیت در نقاط مختلف جهان قرار گیرد. باشد که ما قدر این تحفه الهی را بدانیم و از کربلایی در قلب ایران بیشتر کسب فیض نماییم.
--------------------
پی‌نوشت
[1] - رجال النجاشی : ج 2 ، ص 67 ، ش 651
[2] - ر.ک : شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام و شهرری / مجموعه مقالات چاپ شده : ص 73 ( مقاله «آشنائی با حضرت عبدالعظیم علیه السّلام و مصادر شرح حال او » ، رضا استادی
[3] - ر.ک : مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت حضرت عبدالعظیم علیه السّلام : ج 3 ، ص 181- 185
[4] - ثواب الاعمال : ص 124ح 1.
[5] - ر. ک : دانش نامه امام حسین علیه السّلام : ج11، ص 100
[6] - شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام و شهرری /مجموعه رساله های خطّی و سنگی : ص 23 ( رساله « رساله فی فضل عبدالعظیم علیه السّلام » صاحب بن عباد)
[7] - رجال النجاشی : ج2 ص66 ش 651
[8] - شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام و شهرری / مجموعه رساله های خطّی و سنگی : ص 21 ( رساله « رسالة فی فضل عبدالعظیم علیه السّلام »، صاحب بن عباد ).