جنبه‌های معنوی و قوت استدلال در معارف اسلام چنان بالا و فزاینده است که قرن‌ها پس از ظهور این دین الهی، همچنان افراد بسیار زیادی را به خود جذب می‌کند. به تعبیر روایات، بی‌تردید این پدیده را باید شاهکار اسلام نامید.
در جهان‌بینی توحیدی، نقش خداوند در تمام زوایای زندگی انسان بسیار پررنگ و مهم است. نقطه مشترک حضور و تاثیر خداوند که تمام موجودات را دربر می‌گیرد، عبارتند از اصل و اساس هستی تمام موجودات، نعمت‌ها و روزی‌های فراوان و متعدد و هدایت‌های غریزی و فطری. اما نقش خاص و ویژه خداوند آنگاه ظهور پیدا می‌کند که با موجودات دارای اراده و اختیار سر و کار دارد.
انسان به عنوان شاهکار آفرینش، در معرض عنایت‌های خاص خداوند قرار گرفته است. اراده و هدف خداوند از آفرینش انسان، رساندن او به بالاترین قله‌های کمال و سعادت دنیایی و آخرتی است. این هدف با دو ابزار عقل درونی انسان و راهنمایی فرستادگان معصوم خداوند صورت می‌پذیرد. خداوند هر آنچه که از انسان خواسته و محبوب اوست، به پیامبران وحی کرده و آنان بی‌کم و کاست به مردم ابلاغ کرده‌اند.
به طور کلی انسان‌ها در به کارگیری از فرمان و راهنمایی پیامبران به دو گروه تقسیم می‌شوند؛ برخی افراد افتخار حضور در عصر و زمان حیات پیامبران و جانشینان آنان را داشته‌اند و به صورت مستقیم، معارف الهی به آنان رسانده می‌شد. گروه دوم، کسانی هستند که محضر هیچ‌یک از پیامبران و معصومان علیهم‌السلام را درک نکرده‌اند و فقط از طریق عالمان دین و کتاب‌ها و نامه‌ها با دین آشنا شدند.
این تقسیم‌بندی در میان امت اسلامی نیز وجود دارد. اسلام که بر اساس ادله متعدد، آخرین و کامل‌ترین دین الهی است، توسط خاتم الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله به تمام جهان معرفی شد. در عصر رسالت، افراد بسیار زیادی به دین اسلام مشرف شده و از وادی کفر و شرک خود را نجات دادند.
یکی از نکات مهم در عرصه دین‌داری امت اسلامی آن است که مسلمانان بسیار زیادی وجود دارند که پس از دوران غیبت کبری نه پیامبر معظم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله و نه جانشینان معصوم ایشان را دیده‌اند و فقط در کتاب‌های حدیثی و تاریخی از آنان نام و نشان یافته‌اند. با این حال با جان و دل به ایشان ایمان آورده و برای کسب رضایت خداوند، از دستورات آنان پیروی می‌کنند.
به فرموده احادیث متعدد، این افراد «مسلمانان آخر الزمان» نامیده شدند و ایمان آنها در مقایسه با مسلمانانی که در زمان حیات معصوم علیه‌السلام زندگی می‌کردند، از ارزش بیشتری برخوردار است. خاتم الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «شگفت‌آورترین مردم از جهت ايمان و بالاترین از منظر یقین، مردمى هستند كه در آخرالزمان خواهند بود؛ زیرا پيامبر را نديده‌اند و از حضور امام نيز محروم شده‌اند، اما بر اساس سیاهی بر روی سفیدی، ايمان دارند».[1]
تعبیر «سیاهی روی سفیدی» اشاره به صفحات متعدد کاغذ است که روی آنها احادیث و معارف ناب اسلامی نگاشته شده و به صورت آثار مکتوب در اختیار مسلمانان زمان‌های دوردست قرار می‌گیرد. این مسلمانان با اینکه تعالیم دین را از نزدیک و به صورت شفاهی از معصوم علیه‌السلام دریافت نکردند، اما به دلیل ایمان و یقین استواری که دارند، به آثار مکتوب معصومان علیهم‌السلام اعتماد کرده و خود را دلداده اسلام عزیز می‌کنند.
پی نوشت:
[1]. صدوق، محمد، كمال الدين، اسلامیة، ج1، ص288.