خلقت خداوند بر اساس حکمت می باشد و هر کدام از اجزاء خلقت هدفی از خلقت خودشان را دارا می باشند، انسان نیز از این قاعده مستثنی نیست.
انسان گوشه ای از خلقت حکمت آمیز خداوند
خداوند حکیم است و این جهان را نیز از روی حکمت آفریده است؛ به این صورت که همه اجزاء هستی به صورت منظم و مرتب در کنار هم قرار گرفته و هدفی را نیز دنبال می کنند، اگر چه ما به آن اهداف پی نبریم. مثلا در گذشته فلسفه وجود ماه و فوائد آن را نمی دانستیم ولی امروزه دانشمندان فوائد متعددی بر آن ذکر می کنند.
همیشه فیض و عنایت خدا بر روی خلقت سایه افکنده است و اگر لحظه ای این عنایت خدا از آن ها برداشته شود از کار می افتند. مانند: وسیله برقی مثل یخچال تا زمانی که متصل به برق است منظم کار می کند اما لحظه ای که این ارتباط قطع شود؛ دیگر کار نمی کند.[1]
جایگاه انسان در خلقت
انسان نیز قسمتی از این عالم و خلقت می باشد و دائما به خداوند نیاز دارد؛ چون از خودش چیزی ندارد و همه چیز را خدا به او داده است. یکی از نیازمندی های او نیاز به نقشه و مسیر راه است؛ از این رو خداوند دائما بر انسان نعمت های خودش را می فرستد. در زمینه هدایت نیز شریعت و دین را توسط رسولان الهی فرستاده و تکالیفی برای او مقرر کرده است که همان راه رسیدن برای هدفی می باشد که او را برای آن خلق کرده است.[2]
برای روشن شدن موضوع با همان مثال مسأله را تبیین می کنیم؛ انسان نیز مانند یخچال که به برق نیاز دارد به فیض الهی همیشه نیازمند است؛ چون از خودش چیزی ندارد و نکته بعدی این که انسان اگر بخواهد مثل یخچال درست کار کند و هدفش را از خلقت محقق نماید باید خود را در طریق و دستور العملی که خداوند قرار داده، قرار دهد و مثل یخچال باید به کتاب راهنمای خود توجه نماید؛ چون در این کتاب به طور کامل تبیین شده که اگر مسیر هدایت را برود رستگار می شود و اگر مسیر انحراف را انتخاب کند در اصل، مسیر ضلالت و گمراهی خود را انتخاب کرده است.[3]
از این بیان روشن می شود که انسان نیز گوشه و قسمتی از این خلقت می باشد، همانند آسمان ها و زمین، خلقت او نیز حکیمانه می باشد و هدفی را دنبال می کند. ابزار لازم برای این مسیر نیز برای او داده شده و در دنیا هر کاری را انجام دهد، در آخرت عکس العمل آن را خواهد دید. آیات عذاب قرآن نیز در همین راستا نازل شده است تا انسان را در مسیر هدف خلقتش راهنمایی کند و در مسیر گمراهی قدم برندارد.
در نتیجه عذاب بندگان یا پاداش آن ها نتیجه عکس العمل فعالیت خود انسان ها می باشد؛ اعمال خوب با صورت هاى بسیار زیبا و لذت بخش تجسم مى یابند و به صورت کانون بهجت و لذت در مى آیند و اما اعمال بد انسان با صورت زشت تجسم مى یابند؛ در نتیجه رابطه بین اعمال و آخرت تکوینی است، نه این که قراردادی باشد.
پی نوشت
[1] آفرینش انسان و جهان، ص 439.
[2] خلاصه تعالیم اسلام، ص 48.
[3] تفسیر نور، ج1، ص:332.
انسان در مسیر هدایت خود برنامه ای را تحت عنوان کتاب الهی از خداوند دریافت نموده است و اگر این مسیر را انتخاب نماید نتیجه این انتخاب او بهشت خواهد بود و اگر مسیر دیگر و انحرافی را انتخاب نماید، نتیجه این انتخاب جهنم و نمود عمل خود شخص خواهد بود.