بحران سالمندی در اروپا به حدی شدید است که روزنامه فایننشال تایمز، از آن با عنوان بمب ساعتی جمعیت در این قاره نام می‌برد!
بحران سالمندی جمعیت نه‌تنها ایران بلکه بسیاری از کشورهای جهان را تهدید می‌کند. بارزترینِ این بحران، در قاره اروپاست و به حدی جدی است که روزنامه فایننشال تایمز که از مهم‌ترین و پرنفوذترین روزنامه‌های اقتصادی سیاسی در جهان است در مقاله‌ای از آن با عنوان بمب ساعتی جمعیت در اروپا نام می‌برد که به بخش‌هایی از آن می‌پردازیم .
این روزنامه مینویسد:
جمعیت جهان در حال پیر شدن است، و قاره اروپا نمونه بسیار واضح آن است. اروپا با نرخ پایین زاد و ولد و جمعیتی که به سرعت پیر می‌شود، با یک بحران جمعیتی مواجه است، بحرانی که اقتصاددانان از آن بیم دارند که به رشد اقتصادی ضربه بزند؛ به‌ویژه در جنوب و شرق این قاره، که تحت تأثیر نرخ باروری و مهاجرت بی‌سابقه بوده است.
تجزیه و تحلیل روندهای جمعیتی، چالشی را که سیاست‌گذاران با آن مواجه هستند، برجسته می‌کند. قدیمی‌ترین قاره جهان اروپا، که در چند دهه گذشته نسبت به سایر نقاط جهان، طول عمر بالاتر و نرخ باروری پایین‌تری داشته است؛ اکنون دارای پیرترین جمعیت جهان است.
میانگین سنی در اروپا 43 سال است، یعنی 12 سال بیشتر از سایر نقاط جهان
نمودار میانگین سن جمعیت را بر اساس قاره نشان می دهد.
نمودار نشان می دهد که چگونه اروپا تنها قاره‌ای است که جمعیت آن رو به کاهش است
تعداد افراد در سن کار (افراد بین 20 تا 64 سال،) در سال 2010 در اروپا به اوج خود رسید و تا سال 2035، حدود 50 میلیون نفر در اروپا در سن کار کمتر از سال 2010 وجود خواهد داشت.
نمودار کاهش جمعیت در سن کار اروپا را نشان می دهد
مارتینا لیزارازو لوپز، کارشناس جمعیت‌شناسی در Bertelsmann Stiftung، یک اندیشکده مستقر در بروکسل، محاسبه کرد که تا سال 2050، تغییرات جمعیتی، میانگین درآمد سرانه در فرانسه، اسپانیا، ایتالیا و آلمان را به شدت کاهش خواهد داد.
کمیسیون اروپا پیش‌بینی می‌کند که هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی برای افراد مسن و حقوق بازنشستگی، که در حال حاضر 25 درصد از تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد، تا سال 2040 ، 2.3 واحد درصد افزایش خواهد یافت.
تا سال 2035، حدود یک نفر از هر چهار نفر در اروپا 65 سال یا بیشتر سن دارند، در حالی که در سال 1950، این مقدار، یک نفر از هر 13 نفر بود.
در جنوب اروپا، نرخ‌های فوق العاده پایین باروری، روندهای جمعیتی را به طور خاص دچار چالش می‌کند. پرتغال، یونان، ایتالیا و اسپانیا جزو 10 اقتصاد برتر جهان هستند که کمترین تعداد تولد برای هر زن را دارند. نرخ باروری کل در اروپای جنوبی 1.37 است که بسیار کمتر از 2 (مقدار مورد نیاز برای جایگزینی جمعیت) است.
نیکولای بوتف، که سابقاً با صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) کار می‌کرد، معتقد است دورنمای شغلی ضعیف و انتظارات پایین دستمزد، همراه با فقدان سیاست‌های دوستدار خانواده و بازار کار غیرقابل انعطاف، منجر به این شده است که زوج‌ها فرزندان کمتری داشته باشند و فرزندآوری را به تأخیر بیاندازند.
مهاجرت از اروپای شرقی
در اروپای شرقی، مهاجرت -افرادی که اغلب در دوران اوج خود هستند- نیز یک عامل است. حدود ۳.۴ میلیون نفر بیشتر از ۲۰ سال گذشته رومانی را ترک کرده‌اند. این کشور تنها ۱۹ میلیون نفر جمعیت دارد. در همین مدت، مهاجرت خالص منفی در استونی، لتونی، لیتوانی، کرواسی، صربستان و بلغارستان ثبت شد. نمودار زیر مهاجرت خالص در کشورهای اروپای شرقی را نشان می‌دهد.
آیا ممکن است روند صعودی اقتصادی وجود داشته باشد؟
براساس داده های OECD، در اروپا نرخ اشتغال برای افراد ۵۰ تا ۶۴ ساله در دو دهه تا ۲۰۱۸ نزدیک به ۲۰ درصد افزایش یافته و به ۵۷ درصد رسیده است.
نمودار نشان می‌دهد که چگونه نرخ اشتغال افراد مسن در کشورهای اروپایی سریعتر از افراد جوان افزایش یافته است
از نظر کمیسیون اروپا هزینه های افراد بالای 50 سال تا سال 2025 به 6.4 تریلیون یورو خواهد رسید که از 3.7 تریلیون یورو در سال 2015 بیشتر است و تقریباً 40 درصد از مشاغل ایجاد شده را بر عهده خواهد داشت. در نهایت باید گفت طبق نظر اقتصاددانان اروپایی آنچه برای اروپا ومردم آن مهم است، رفاه، زندگی طولانی‌تر و بهبود در استانداردهای زندگی است.
پی‌نوشت:
In charts: Europe’s demographic time-bomb , While global population is ageing, continent presents extreme example, https://b2n.ir/ft.news.