در بررسی ضرورت اعتقاد به امامت به این نتیجه می رسیم که اگر ما به خاتمیت اسلام معتقد باشیم، باید به امامت نیز اعتقاد داشته باشیم .
امامت چیزی جز استمرارمسیر نبوت نیست، به بیان دیگر، خداوند انسان را برای پیمودن راه کمال و سعادت آفریده است، همان‌گونه که برای هدایت او پیامبرانی، متکی بر نیروی وحی و دارای مقام عصمت فرستاده و مبعوث کرده است، از این رو لازم است برای تداوم این مسیر، بعد از رحلت پیامبر و خاتمیت دین، جانشینان معصومی قرار دهد تا انسان را برای رسیدن به هدف آفرینش خود کمک کنند و به یقین بدون آن، این هدف ناتمام خواهد ماند؛ زیرا دین خداوند همواره نیاز به نگهبان و مرجع برای سوالات پیروانش دارد. به همین خاطر زمین هیچ گاه خالی از امام نیست و خداوند متعال آخرین ذخیره خود را حفظ کرده است تا هنگام ظهور وعده تمام انبیا را محقق کرده و به ثمر بنشاند و زمین را پر از عدل و داد نماید.
دلائل امامت
امامت و تعیین امام باید مانند نبوت از جانب خداوند متعال صورت پذیرد، معرفت امام نیز نیازمند نص قطعی و ادله عقلی است که ثابت کند این اشخاص امام هستند. به عنوان مثال عقل انسانی وقتی ویژگی‌هایی از قبیل علم، عدالت، شجاعت و عصمت را به صورت کامل برای امام اثبات می کند، حکم می‌کند که چه کسی با چه ویژگی هایی امام است و به وسیله نص قرآن یا روایات قطعی الصدور و قطعی الدلاله، نیز ثابت می‌شود که چه کسی امام است. به همین خاطر به برخی از آیات و روایات اشاره می کنیم:
1. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ؛[1] ای کسانی که ایمان آورده‌اید از (مخالفت فرمان خدا) بپرهیزید و با صادقان باشید.» در این آیه به همراهی با صادقین امر شده است و طبق نظر علمای شیعه مصداق صادقین در آیه ائمه معصومین علیهم السلام می باشند. حتی اهل سنت نیز بر این مطلب که مصداق آن اهل بیت باشند، تصریح کرده اند.
«ثعلبی» در تفسیر خود، «سبط بن جوزی» نیز در کتاب خود از گروهی از علما چنین نقل می‌کنند: «علمای سیره (تاریخ پیامبر) گفته‌اند معنای این آیه آن است که با علی(ع) و خاندانش بوده باشید.»[2]
2. «أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ؛[3] اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید رسول خدا را و صاحبان امر را.»
در این آیه اطاعت از اولی الامر هم ردیف اطاعت از خدا و رسول قرار داده شده است که اثبات عصمت نیز بر مصادیق خود می کند و طبق نظر شیعه منظور از «اولی الامر» در آیه مبارکه، امامان معصوم هستند.
علاوه بر آن شیخ سلیمان قندوزی حنفی از تفسیر «مجاهد» نقل می‌کند: «این آیه درباره علی(ع) نازل شد، در آن هنگام که پیامبر(ص) او را در جنگ تبوک، جانشین خود در مدینه قرار داد.»[4]
همچنین در شواهد التنزیل حاکم حسکانی از علمای اهل‌سنت در ذیل همین آیه نقل می‌کند: «حضرت علی(ع) می فرماید: از پیامبر پرسیدم «اولی الامر» چه کسانی هستند؟ پیامبر(ص) فرمود: تو نخستین آن ها هستی.»[5]
3. حدیث ثقلین: این حدیث فراوان از پیامبر اکرم(ص) در منابع دست اول معروف شیعه و اهل سنت نقل شده است، به طوری که هیچ تردیدی در صدور آن از پیامبر(ص) نیست.
میر حامد حسین هندی در کتاب خلاصه عبقات الانوار از یکصد و بیست و شش کتاب معروف نام می‌برد و عین عبارت هر کدام را با قید جلد و صفحه کتاب در آن‌جا آورده است.[6]
4. حدیث سفینه: نیز یکی دیگر از احادیث معروف درباره اهل‌بیت (ع) و امامان معصوم می باشد، که به طور گسترده در کتب معروف شیعه و اهل‌سنت نقل شده است. که حداقل هشت نفر از صحابه پیامبر اکرم(ص) این حدیث را نقل کرده اند: (ابوذر، ابوسعید خدری، ابن عباس، انس، عبدالله بن زبیر، عامربن واثله، سلمة بن الاکوع و علی بن ابی‌طالب) همچنین حدیث در ده‌ها کتاب از کتاب‌های معروف اهل‌سنت آمده است.[7]
در نتیجه می توان گفت که امامت در مسیر نبوت می باشد و از طریق خداوند انتخاب می شود، که در این راستا ادله قرآنی و روایی متعددی از کتب متعدد شیعه و سنی نقل شده است.
پی نوشت
[1] سوره توبه، آیه 119.
[2] احقاق الحق، ج 3، ص 297.
[3] سوره نساء، آیه59.
[4] شواهد التنزیل، ج 1 ، ص 148.
[5] شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج 1، ص 189.
[6] خلاصه عبقات الانوار، ج 2، ص 105.
[7] خلاصه عبقات الانوار، ج 2، ص 126- 195.
استمرار و ادامه دستورات دین نیاز به وجود امامان خبیر و آگاه به تمام جزئیات و دقایق دین دارد، تا در هیچ لحظه‌ای کوچک‌ترین نقطه ابهامی برای کسی باقی نماند و مردم در مواقع نیاز به آن ها رجوع نمایند.