حكومت

12. ظلم ستیزی
حكومت و نظام سیاسی مردم سالاری دینی، هر گونه ستمگری، سلطلهگری، ستم كشی، و سلطه پذیری را در دو عرصه داخلی و بیرونی نفی می‌كند. در درون، اشكال مختلف استبداد، خودكاملگی و انحصارطلبی را مردود می‌داند و در عرصه خارجی، طرد كامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب را پی می‌گیرد و استخدام كارشناسان خارجی را ـ در آنجا كه بیم نفوذ، سلطه و ظلم آنها بر كشور اسلامی و مردم مسلمان می‌رود ـ نمی‌پذیرد و حتی می‌كوشد از سلطه اقتصادی بیگانه بر امور مالی و تولیدی كشور جلوگیری كند و در ابعاد سیاست خارجی، هر گونه قراردادی را كه موجب سلطه بیگانه ستمگر بر منافع طبیعی، اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون كشور می‌گردد، منع می‌كند. [24]
13. اعتدال اقتصادی
اعتدال چون نقطه موزون و پایدار در ساختار نظام دینی است، هر انسان سلیم النفس و بیغرضی را جذب می‌كند؛ البته اعتدال در سایه عدالت تحقق می‌یابد و اگر عدالت نباشد، اعتدال معنا پیدا نمی‌كند. از این رو، در نظام اقتصادی یك حكومت مردم سالار دینی، اقتصاد بر سهبخش: تعاونی، خصوصی و دولتی قرار دارد و دولت موظف خواهد بود ثروتهای ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت و... را گرفته و به صاحب حق رد كند و در صورت معلوم نبودن صاحب حق، آن را به بیت المال بسپارد. [25]
14. توسعه اجتماعی
تمامی نظامهای سیاسی، بر پایه مبانی تئوریك نظری و اعتقادی خود، الگو و مدل اجرایی توسعه اجتماعی شان را به صورت تك بعدی و تك ساختی پی ریزی كرده اند؛ یا صرفاً به رفاه مادی و افزایش بازدهی خدمات رسانی رفاهی و لجستیكی پرداخته اند و از ابعاد و زوایای ارتقاء معنویت و آرامش روانی بازمانده اند، یا به آزادی فردیپرداخته اند و از عدالت اجتماعی بهره نبرده اند.
اما اسلام كه مبتنی بر معارف حقه است، مبنای توسعه اجتماعی را بر مدل و الگوی توسعه متوازن و همه جانبه و به صورت تركیبی از تأمین نیازهای مادی و معنوی، آزادی توأم با عدالت اجتماعی، عدالت توأم با مردم سالاری دینی و... قرار داده است. [26]
واپسین كلام
با توجه به شاخصه‌ها و ویژگیهای مردم سالاری دینی، از آنچه گذشت بر می‌آید كه مردم در نظام اسلامی در سه عرصه: تشكیل، تداوم و اعمال فرمانروایی، نقش كلیدی دارند. اساساً مناسبات مردم و حكومت در نظام اسلامی بر پایه رعایت حقوق متقابل است. در این نظام، جایگاه مردم و پاسداشت حقوق فردی و اجتماعی آنان از سوی حاكمیت اسلامی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مورد توجّه است.