رستگاری مهمترین دعایی است که هر مومنی از خدا درخواست دارد. برای رسیدن به خوشبختی و رستگاری، گاهی نیاز به واسطه دارد و امام رضا (علیه السلام)، حضرت معصومه (سلام الله علیها) را برای آن معرفی کرده است.
خوشبختی و رستگاری در زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها
یکی از مهمترین دغدغه‌های هر انسان مومنی، عاقبتی است که انتظار او را می کشد[1] و شاید از بهترین و مهمترین دعاهای هر مومنی حتی پیامبران، دعا برای رستگاری و عاقبت به خیری است. اهمیت این مسأله تا جایی است که می‌توان سرتاسر دستورات قرآن کریم را برای رسیدن به سعادت، رستگاری و رضوان الهی معنی کرد و این، چیزی جز عاقبت به خیری نیست.
رستگاری در زیارت فاطمه معصومه
متن زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها) از زبان مبارک امام رضا (علیه السلام) صادر شده است؛[2] بنابر این لازم است با دقت بیشتری به این زیارت نظر کرد.
یکی از فقرات زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها) بحث عاقبت به خیری است؛ زیرا از خدا چنین می‌خواهیم: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تَخْتِمَ لِي بِالسَّعَادَة؛[3] خدایا از تو می‌خواهم که عاقبت امر مرا به سعادت ختم کنی.» سپس در ادامه می خوانیم: «فَلَا تَسْلُبَ مِنِّي مَا أَنَا فِيهِ؛ خدایا آنچه من در آن قرار گرفته‌ام را از من سلب نکن»
مگر زائر در چه چیزی قرار گرفته است که نباید از او سلب شود؟ جواب این سوال در چند جمله قبل چنین آمده: «وَ أَنْ لَا يَسْلُبَنَا مَعْرِفَتَكُمْ؛ از خدا می‌خواهم که معرفت شما اهل بیت را از ما سلب نکند.»
نتیجه این دو جمله چنین می‌شود: خدایا معرفت و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) را از ما سلب نکن! چرا که همین معرفت است که باعث رستگاری و سعادت مومن می‌شود. پس عاقبت به خیر، کسی است که با معرفت و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) از این دنیا خارج شود.
امام حسین (علیه السلام) در دعایی چنین می‌فرماید: «اللَّهُمَّ... وَ أَخْرِجْنِي مِنَ الدُّنْيَا سَالِماً؛[4] بار الها! مرا از دنیا سالم خارج کن.» خروج سالم از دنیا همان خروج با ولایت اهل بیت (علیهم السلام) است؛ زیرا شیعیان امیرالمومنین علیه السلام دارای قلب سالم هستند.[5]
پس مراد از رستگاری و سعادتی که در زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها) آمده است همان ولایت اهل بیت (علیهم السلام) است و فاطمه معصومه، واسطه در رستگاری مومن می باشد. البته اگر چه خدای متعال محبت اهل بیت (علیهم السلام) را در قلب همه شیعیان قرار داده است؛[6] ولی رستگاری که نتیجه معرفت نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) است نیاز به تلاش و کوشش فراوانی دارد و یکی از واسطه‌های این رستگاری که راه را برای انسان هموار می‌کند، حضرت معصومه (سلام الله علیها) است.
وساطت حضرت معصومه از آنجاست که در زیارت ایشان بعد از سلام به چهارده معصوم، چنین درخواست می‌کنیم: «عَرَّفَ اللَّهُ بَيْنَنَا وَ بَيْنَكُمْ فِي الْجَنَّة؛ خدا بین ما و شما در بهشت آشنایی و شناخت برقرار کند.» سپس از فاطمه معصومه (سلام الله علیها) می‌خواهیم که ایشان واسطه چنین فیضی برای ما شود: «يَا فَاطِمَةُ اشْفَعِي لِي فِي الْجَنَّةِ؛ ای فاطمه معصومه برای من در بهشت شفاعت کن؛ زیرا تو نزد خدا جایگاه بلندی داری.»
پس فاطمه معصومه (سلام الله علیها) واسطه در این فیض بزرگ؛ یعنی رستگاری و سعادت مومن است. و این بهره منیع، در گرو معرفت پیدا کردن به جایگاه ایشان است؛ زیرا امام رضا (علیه السلام) فرمودند: «مَنْ زَارَهَا عَارِفاً بِحَقِّهَا فَلَهُ الْجَنَّة؛[7] کسی که فاطمه معصومه را زیارت کند در حالی که معرفت به او دارد، بهشت بر او واجب می‌شود.»
پس می‌توان چنین نتیجه گرفت که: معرفت به حق فاطمه معصومه، همین مقام شفاعت حضرت در روز قیامت است.
عوامل تثبیت عاقبت به خیری و رستگاری
برای اینکه این رستگاری از انسان گرفته نشود و با سعادت و خوشبختی مراحل زندگی را بگذراند باید عواملی را رعایت کند.
1.صبر و شکیبایی. دنیا محل گذر، پیچیده شده به بلا و گرفتاری‌هاست، پس باید در روبرو شدن با چنین سختی‌هایی، صبر و شکیبایی پیشه کرد. «فَاصْبِرْ إِنَّ الْعاقِبَةَ لِلْمُتَّقين؛[8] پس صبر کن؛ زیرا رستگاری از آن اهل تقواست.» این آیه، نتیجه صبر را تقوای الهی دانسته است.
2.تقوی. خداوند متعال با خطاب به مومنان چنین سفارش می‌کند: «اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُون؛[9] آن گونه که حق پرهیزکاری است تقوای الهی داشته باشید و از دنیا نروید، مگر اینکه مسلمان باشید.» این آیه به صراحت، تقوای دائمی را ملاک برای رستگاری بیان کرده است و نتیجه تقوی را تسلیم ماندن در برابر دستورات الهی معرفی کرده است.[10]
3.تسلیم. یعنی انسان در برابر دستورات الهی تسلیم باشد و هر چه خدا می‌فرماید به روی چشم گذاشته، به آن عمل کند و از گناه و معصیت خود را رهانیده و از شیطان دوری کند؛ چنانکه خداوند به مومنان چنین دستور می‌دهد: «ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً؛[11] بدون هيچ اختلافى همگى تسليم خدا شويد.»
4. همراهی با ابرار و نیکوکاران. یکی از دعاهای مهم صاحبان خرد و اندیشه در قرآن کریم دعا برای عاقبت به خیری و طلب بخشش گناهان که نتیجه آن، همراهی با نیکوکاران است می باشد. آنها چنین دعا می‌کنند: «وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرار؛[12] خدایا ما را همراه با نیکان بمیران.» ابرار در سوره انسان، همان اهل بیت (علیهم السلام) هستند.[13]
نتیجه اینکه: زیارت با معرفت حضرت معصومه (سلام الله علیها)، سراسر نور، معنویت، مصداق همراهی با اهل بیت (علیهم السلام) و واسطه ای بین ما و اهل بیت است که منجر به رستگاری و عاقبت به خیری و ورود ما در بهشت می شود؛ انشاء الله.
پی نوشت
[1]. بحار الانوار، مجلسی، ج24، ص26. (لَا يَزَالُ الْمُؤْمِنُ خَائِفاً مِنْ سُوءِ الْعَاقِبَة)
[2]. همان، ج99، ص266.
[3]. مفاتیح الجنان، زیارت حضرت معصومه (سلام الله علیها).
[4]. کافی، کلینی، ج2، ص578.
[5]. البرهان، بحرانی، ج4، ص600.
[6]. سوره حجرات، آیه7.
[7]. بحار الانوار، مجلسی، ج99، ص266.
[8]. سوره هود، آیه49.
[9]. سوره آل عمران، آیه102.
[10]. المیزان، طباطبائی، ج3، ص367.
[11]. سوره بقره آیه208.
[12]. سوره آل عمران، آیه193.
[13]. سوره انسان، آیه5.
هر مومنی از عاقبت امر خود ترسان است و همیشه دعایش عاقبت به خیری است. از آنجا که سریعترین راه برای رستگاری، ولایت اهل بیت (علیهم السلام) است، زیارت حضرت فاطمه معصومه زائر را با ولایت اهل بیت، آشنا کرده و او را از این طریق عاقبت به خیر می‌کند.